Bezoek van burgemeester Jan van Zanen was aanleiding voor een heleboel taal

Op OBS De Tweemaster zijn ze gewend om overal taal van te maken. De school heeft voor de ontwikkeling van mondelinge taalvaardigheid een podcaststudio in huis en kleinere handzame recorders waarmee de leerlingen als echte reporters de buurt in kunnen.

In onderstaand filmpje is te zien hoe die podcaststudio de school inkwam. Directeur Erna de Moedt vroeg bij haar stichting De Haagse Scholen een InnovatieVonk aan om dit te faciliteren. Zo bekostigde de school ook de 3D printers en de extra handen in de klas van student Maks Luyken via Studenten voor Educatie, die een geweldig onderwijstalent bleek.

Dus toen op vrijdag 17 februari burgemeester Jan van Zanen te gast was op de Tweemaster om met leerlingen van de leerlingenraad te spreken, was het wederom meester Maks die met deze leerlingen een aantal pitches over de school en een kort interview met de burgemeester voorbereidde.

Voorbereiding is een belangrijk onderdeel van mondelinge taalontwikkeling. Bij een pitch speelt: Wat is de kern? Wie is mijn publiek? Welke taal gebruik ik voor dit publiek? Hoe zeg ik iets kort maar krachtig? Bij een interview speelt: wat wil ik weten? Hoe vraag ik dat? Goed luisteren, doorvragen en samenvatten komt om de hoek kijken. Nou, ga er maar aanstaan! Dat is heel pittig maar ook superleuk! En de leerlingen raken zeer gemotiveerd als ze met goede moderne apparatuur mogen werken als een Tascam en een Rødecaster Pro. En ja, dat gaat naadloos over in lezen en schrijven. Sterker nog: het motiveert te lezen en te schrijven op een hoger niveau dan zonder die aandacht voor spreken en luisteren.

De buren waarmee de Tweemaster het gebouw deelt – de Meerpaal van stichting SCOH – werden ook betrokken bij het hoge bezoek. De burgemeester ging in gesprek met de leerlingen van de leerlingenraden van de beide scholen. Hoe dat verliep is te zien op onderstaand filmpje:

Het interview is met de Tascam opgenomen. En hoe kort de opname ook is: ikzelf heb leuke dingen gehoord die ik nog niet wist.

Wie benieuwd is naar het hele interview kan hem hier beluisteren op Spotify

Wat de komst van de Spacebuzz teweeg bracht

Met een VR bril kun je overal komen: je kunt in een oogwenk naar de woestijn of kruipen in een motorblok om te zien hoe hij werkt. Met de Spacebuzz kunnen leerlingen van basisscholen op deze manier de ruimte in. Zo maakten de leerlingen van OBS De Tweemaster een heuse ruimtereis onder leiding van André Kuipers, onze eigen Nederlandse astronaut. De gedachte daarachter is het willen doorgeven wat André Kuipers ook voelde toen hij vanuit de ruimte onze aarde zag: we hebben maar 1 planeet. Daar moeten we zuinig op zijn!

Om deze ruimtemissie te laten slagen hebben de leerlingen vooraf een educatief ruimteprogramma gevolgd. Maar dat was nog niet alles. In dit filmpje is te zien dat de hele school van kleuters tot en met de bovenbouw bezig was met het thema ruimte en ruimtevaart. Het is indrukwekkend om te zien welke vragen er allemaal al in de onderbouw worden gesteld door de leerlingen:

In de midden- en bovenbouw werd de school ondersteund door vakdocent Bram van der Hoeven van het Maris College die de leerlingen in maaklessen kennis liet opdoen van raketten, luchtdruk, zwaartekracht en balans.

In de Spacebuzz vlogen de leerlingen in een baan om de aarde waarbij ze de dampkring zagen, het Noorderlicht en ruimtestation ISS zagen langskomen. Ze vlogen over de Noordpool en Groenland, het tropisch regenwoud van Borneo en andere plekken op aarde. Daarna vloog de raket de 400.000 km naar de maan, waarbij ze de aarde op grote afstand konden aanschouwen, als kwetsbare planeet in dat onnoemelijke heelal.

Wat deze ervaring deed met de leerlingen vertellen ze aan het eind van het filmpje

Hopelijk is de Spacubuzz ook volgend jaar weer onderdeel van het rijke onderwijs op OBS De Tweemaster…

Een klankhoek voor kleuters op SO De Piramide

Op SO De Piramide van heeft een Kunsttreffer van CultuurSchakel en een samenwerking met KOO en Rewire, een klankhoek voor kleuters opgeleverd. In dit filmpje is te zien met hoeveel plezier en energie de leerlingen onder begeleiding van muziekdocent ​​Zoe Reddy spelen met klanken.

Dit was ook juist het oorspronkelijke idee van cultuurcoach Eric Schulp. Hij wilde leerlingen laten genieten van klanken ‘zonder ​​​​​dat het direct ‘een liedje hoeft te worden’.

Verwonderen, ontdekken en spelenderwijs met muziek bezig zijn, levert ook veel taalontwikkeling en andere belangrijke vaardigheden op.

Er is dus al hoog bezoek op de school langsgekomen om dat te bewonderen: Danielle Schiet directeur Primair Onderwijs bij het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) Christianne Mattijssen, directeur Erfgoed & Kunsten bij het ministerie van OCW, Marijn Cornelis Directeur bestuurder Cultuurschakel en Laurie Mielen projectleider Cultuureducatie met Kwaliteit, kwamen een kijkje nemen in de klas.

Leerkracht Marjolein Zwagerman draagt er tevens zorg voor dat deze muziekhoek voor kleuters een duurzaam plekje in de school blijft ​​​​​houden en dat de kennis over muziekonderwijs die hier wordt opgedaan niet verloren gaat. Hoe ze dat doet is te zien in het filmpje 😉

Mooi om te zien hoeveel hoofden, handen en harten die kloppen voor rijk onderwijs hier samen aan het werk zijn!

Leerlingen als reporter van hun eigen leren

In maart 2022 konden schoolteams, leerkrachten en leerlingen van Stichting De Haagse Scholen weer een Innovatievonk aanvragen. Deze Innovatievonk is bedoeld om aan de slag te gaan met een innovatief idee om het onderwijs te verbeteren.

In totaal zijn er afgelopen jaar vier Innovatievonk aanvragen toegekend. Deze Innovatievonk Pioniers hebben budget gekregen om aan de slag te gaan met hun vernieuwende idee. Dit deden zij niet alleen, want tijdens de Pioniersbijeenkomsten gingen zij met elkaar in gesprek om elkaar te helpen en samen te leren. Bovendien kunnen scholen van Stichting De Haagse Scholen ook buiten hun stichting een groeiend netwerk van stakeholders koppelen aan hun vragen. Bij de invulling van deze Vonk werkte de school samen met het regiment Grenadiers en Jagers, Historische Vereniging Buitenplaats Ypenburg, The Lions Club, Beeld en Geluid Den Haag en Huygens lab.

Vandaag OBS Ypenburg. Zij wilden leerlingen meer eigenaar laten zijn van hun eigen leerproces. Hun idee was om dit te doen door hen reporter te maken rondom een burgerschapsproject in de wijk. Hierbij vertellen de leerlingen op hun eigen manier door wat zij hebben geleerd over de geschiedenis van hun eigen wijk Ypenburg. Mooie aanleiding om de leerlingen hierbij te betrekken en thema’s als vrijheid en democratie ook door te trekken naar de eigen tijd. De school wilde graag boeken en spellen over dit thema zelf aanschaffen en ook investeren in apparatuur voor beeld en geluid waarmee de leerlingen op eigentijdse wijze de verhalen van deze wijk kunnen doorvertellen.

Een heel aantal speerpunten in ons onderwijs komen hier samen. Denk eens aan digitale geletterdheid, burgerschap en taalontwikkeling.

Bekijk de video om te zien wat de Innovatievonk de school heeft gebracht:

Meer over dit project is te lezen in een vorige post over leiderschap en in de aanpak van de beide scholen OBS De Notenkraker en OBS Ypenburg.

Leiderschap verbeelden: de winnende tekening!

Dit is hem dan: de winnende tekening over leiderschap! Gemaakt door Shriya van OBS De Notenkraker. De leerlingen van de groepen 7 en 8 van OBS De Notenkraker en OBS Ypenburg deden mee aan een tekenwedstrijd van de Lyonclub over leiderschap. Shriya is winnaar van deze regio. Ze gaat dus nog verder voor de landelijke titel en daarna de wereldtitel. De hoofdprijs is een reis naar New York. Uiteraard zit er een heel verhaal achter dit beeld…

Shriya vertelt aan Grenadier op hun tentoonstelling tijdens herdenking wat het verhaal is achter haar tekening

Maar een winnaar ben je nooit zomaar. Daar gaat ook altijd een verhaal aan vooraf. Hoe het bijvoorbeeld traditie is dat de Historische Vereniging Buitenplaats Ypenburg samen met De Haagse Scholen al jarenlang het project Storytelling de scholen inbrengt. Dit doen we samen met de Grenadiers en Jagers rond de herdenking bij hun monument dat geadopteerd is door de scholen.

Dat er voorafgaand aan die herdenking veel kennis de scholen in kwam via een tentoonstelling in het buurthuis, een escaperoom over George Maduro en filosofielessen over leiderschap.

Dat leerlingen binnen dit project altijd reporter zijn van hun eigen leren en hun eigen verhaal doorvertellen via eigentijdse media zoals podcast, film en fotografie.

En zo komt dan dat eigenaarschap tot stand waardoor leerlingen met mooie verhalen komen die van henzelf zijn, verhalen die ze zich eigen hebben gemaakt.

De tentoonstelling van de tekeningen is nog in deze kerstvakantie te bezoeken in de bibliotheek van Leidschenveen.

Taalontwikkeling: een interview leren afnemen

Deze leerlingen van OBS Prinses Catharina Amalia van Stichting De Haagse Scholen zijn aan het oefenen op het houden van een interview. Hun leerkracht Frank Roelofsen wilde de lessen uit de methode Alles-in-1 ook voorzien van praktische maakopdrachten.

Bij het project ‘geloof’ gaan de leerlingen dus interviews houden over dit onderwerp in hun eigen leefomgeving. Ze krijgen apparatuur mee om een professioneel item te maken. Nu eerst oefenen dus want een goed gesprek heb je niet zomaar.

De leerlingen kwamen er tijdens de les zelf achter hoe belangrijk het is om kritisch te luisteren en hoe lastig het is om door te vragen op onverwachte antwoorden. Tijdens het oefenen hoor je de taalontwikkeling bijna zoemen 🐝 in de hoofden: ‘oh dat is een moeilijk woord; kun je dat toelichten?; kun je uitleggen wat je daarmee bedoelt?; waarom is dat zo?; dus je wil hiermee zeggen dat…’ Al doende hebben we het hier spelenderwijs over vaardigheden als samenvatten, toelichten, doorvragen en kritisch luisteren.

De kinderen hebben nu een hoop vaardigheden geleerd die nodig zijn voor het houden van een interview. En dan is het opschrijven van tips die ze willen onthouden ook geen probleem en hun lesboek er nog eens op nalezen om hun vragen te verdiepen evenmin.

Spreken en luisteren zijn noodzakelijk en bovendien laaghangend fruit in het ontwikkelen van taal. Dat gaat naadloos over in lezen en schrijven. Hier in combinatie met een boeiend thema en het gebruik van multimedia. Ik ben benieuwd welke gesprekken de leerlingen straks weer mee de klas inbrengen.

Onderwijs op maat en een Sint cadeautje van de Inspecteur De Vriesschool om lekker te luisteren

De dagen worden korter en het weer wordt er niet vrolijker op. In deze tijd krijg je dus echt weer zin om je onder een dekentje terug te trekken met een spannend boek. Sommige kinderen kunnen nog niet lezen. Wat is er dan niet fijner dan lekker te luisteren. Maar ook voor kinderen die wel goed kunnen lezen kan het soms heel ontspannen zijn om even de ogen te sluiten en weg te dromen bij een mooi verhaal

Steeds meer scholen zijn daarom bezig met een luisterhoek in hun bibliotheek of in een hoekje van het lokaal. Daar is niet veel voor nodig. Met een laptop en een paar koptelefoons kom je al een heel eind. Een fijne zitplek met wat kussens maakt het geheel af.

Het goede nieuws is dat bezig zijn spreken en luisteren, het lezen en schrijven versterkt. Er zijn bovendien steeds meer online luisterboeken en podcasts voor kinderen te vinden.

Voor de leerlingen van de Inspecteur de Vriesschool is dit rijke aanbod vaak net wat te moeilijk. Daarom kwam Lidia Taal, de locatiedirecteur van deze school, op het idee om zelf een verhaal in te spreken. Op het speciaal onderwijs – en zeker op deze school voor zeer moeilijk lerende kinderen – is men het gewend om leermiddelen aan te passen en zelf te ontwerpen. Lydia heeft voor haar doelgroep het boekje van ‘Aadje Piraatje en de stoomboot van Sinterklaas‘ geworden. Met wat geluiden eronder is het verhaal nu heel echt! En met een koptelefoon op je hoofd zit je er zo helemaal in.

Het leek ons een goed idee om onze opname te delen zodat nog veel meer kinderen ervan kunnen genieten. Voor wie het nog niet heeft: het boekje is in de winkel en online te koop voor 7,99 euro. De opname doen we graag cadeau! Voor kleuters die zelf willen bladeren, voor ouders die misschien zelf niet zo makkelijk voorlezen, voor het luisterhoekje in de klas en thuis…

Wil je dan nog verder luisteren wat het onderwijs op de Inspecteur de Vriesschool zo speciaal maakt? Ook dat kan. Lidia vertelt erover in de nieuwe podcast van het DHS Lab. In de kolom hiernaast staan alle linkjes op een rijtje.

Wie meer wil weten over de mogelijkheden van audio in de school kan terecht bij de schrijver van dit artikel. Vertellen kan ook! Als je zelf een mooi verhaal hebt over onderwijs en denkt dat het de moeite waard is om daarover een podcast op te nemen hoor ik graag van je!

Veel luisterplezier,

Annemarie van Es

Hieronder de link naar het luisterboek van Aadje Piraatje en de stoomboot van Sinterklaas.

Hieronder de link naar de podcast waarin Lidia Taal vertelt wat haar werk op de Inspecteur de Vriesschool zo speciaal maakt…

Bij Kinderpodcasts.nl vind je verder nog een schat aan luisterplezier voor alle leeftijden.

En heb je nog niet genoeg geluisterd dan is dit ook een hele mooie blog met een hoop ideeën en links voor nog meer luistermoois!

3D printen op OBS De Tweemaster

‘Terug naar de basis,’ roept minister Wiersma. In deze zware tijden met lerarentekorten en corona-achterstanden is dat dan ook de tendens: de basis op orde ‘zonder toeters en bellen’ want er is geen tijd en ruimte voor ‘andere dingen die we er ook nog bij moeten doen’.

Vaak wordt vergeten hoe krachtig Maakonderwijs is als je het leren van leerlingen zichtbaar wil maken. Door zelf te ontwerpen en te maken, hoe klein ook, zijn de leerlingen genoodzaakt om na te denken over de inhoud en moeten ze zich de techniek eigen maken om die inhoud vorm te geven. Zaakvakken, thema’s, techniek en cultuur bieden juist een hele rijke wereld waarin de leerlingen gericht bezig kunnen zijn met rekenen en taal. Dit biedt een aanleiding om de wereld de school binnen te halen en verwondering en nieuwsgierigheid op te wekken.

Dat krijg je niet zomaar op gang. Maaklessen vereisen voorbereiding en kennis. Scholen willen vaak wel omdat ze ervaren hoe het leerlingen motiveert als ze er eenmaal mee bezig gaan. Maar waar begin je? Wie haal je in huis en wat doe je zelf? En hoeveel kost het eigenlijk allemaal? Welk materiaal en gereedschappen hebben we nodig?

Je gaat dus niet zomaar uit het niets leuk 3D printen met je klas. Dat deden ze op OBS De Tweemaster ook niet. Ze begonnen met niets maar wel met de mindset: we willen iets doen met STEAM onderwijs (Science Technology Engineering, Art, Mathematics) en we staan ervoor open. Hoe ze vorig jaar zijn gestart is hier op deze website te lezen. Het komt eigenlijk neer op groot denken, kleine praktische stappen en ondertussen het proces vastleggen en bijstellen.

Om het concreet te maken:
• We begonnen met STEAM met een kleine groep plusleerlingen die extra uitdaging nodig hadden. Met deze groep leerlingen probeerden we wat lessen uit. Daaruit ontstond het idee om taal meer praktische handen en voeten te geven met een leerlijn ‘spreken/luisteren’ en een podcaststudio.
• We haalden via Studenten voor Educatie extra handen in de school voor de begeleiding. Student Maks Luyken kwam de school in en vertelde over de ervaring die hij heeft via het bedrijf van zijn moeder met 3D printen. Zo besloten we deze ervaring te benutten en met zijn expertise een leerlijn van 2D naar 3D ontwerpen uit te werken.
• Contacten met het Maris College werden aangehaald om gebruik te maken van de kennis van Maakdocenten uit het vo en gebruik te maken van hun technische Hotspot in de visafslag in Scheveningen waar alles voor handen is wat een liefhebber van techniek in het onderwijs zich kan wensen.

Inmiddels heeft het team een training gevolgd bij Tjeerd van den Elsen die alles weet over audio en taalontwikkeling.

Let trouwens ook eens op de lachende gezichten die je altijd ziet als je aan het werk gaat met deze audio apparatuur. Dat gebeurt bij leerkrachten net zo goed als bij de leerlingen!

Onze student Maks Luyken blijkt een onderwijstalent. Hij combineert in zijn lessen moeiteloos de stappen van de leerlingen met ontwerpen in 3D met pitches in de audio studio. Wil je horen hoe hij dit doet? Luister naar onze nieuwe podcast aflevering die met de Rødecaster hierboven op de foto is opgenomen.

En wil je zien wat onze leerlingen vinden van dit Maakonderwijs en wat ze dit schooljaar alweer hebben geleerd? Kijk dan naar dit filmpje en let eens op hoeveel taalontwikkeling moeiteloos wordt meegenomen als leerlingen bezig zijn met Maken.

Onze eerste podcast van het DHS lab over de kracht van audio in ons taalonderwijs

Iedere maand een podcast

In deze podcast willen we iedere maand andere inspirerende werkwijzen en expertise uit alle onderwijslagen aan het woord laten. Niet om te laten horen hoe het moet wel om te laten horen hoe het kan. Deze eerste podcast gaat over de kracht van podcasten en audio voor taalontwikkeling in ons onderwijs.

Luisteren? Klik hier voor een link naar Spotify of zoek op Spotify onder DHS lab.

Tjeerd van den Elsen

We gingen voor deze podcast in gesprek met Tjeerd van den Elsen. Hij is leerkracht van het jaar geweest en specialist op het gebied van het inzetten van audio voor taaldoelen op ‘spreken en luisteren’. 

Weinig scholen zetten heel bewust in op taalontwikkeling door middel van leren luisteren en leren spreken. Nog minder scholen gebruiken hiervoor podcast- en audioapparatuur. En dat terwijl dit de mogelijkheid biedt spelenderwijs alle leerlingen mee te nemen en vloeiend overgaat in lezen en schrijven. Tjeerd vertelt ons over de talloze mogelijkheden en toepassingenn

STEAM

Als specialist STEAM zet ik leerlingen graag in hun kracht als MAKER. Ze leren zo veel actiever dan als ze alleen maar hun onderwijs ‘consumeren’. Dat geldt ook voor podcasten. Doordat leerlingen zichzelf terug kunnen horen in een opname leren ze hun woordenschat actief verbreden en verdiepen, leren ze luisteren, zichzelf verbeteren en feedback geven en ontvangen. 

De taalproducten zijn eindeloos: gedichten, verhalen, hoorspelen, debatten, filosofische overdenkingen, interviews en meer raken bovendien aan mediawijsheid en burgerschap.

Op OBS Het Galjoen, OBS De Baanbreker en OBS De Tweemaster weten ze dat al. Deze scholen hebben al hun eigen podcastapparatuur.

Van verwondering naar ondernemerschap

(Het verhaal van Joni)

‘Wij stimuleren verwondering omdat je zo het beste leert’. Dit is één van de zes beloften van Stichting De Haagse Scholen aan de leerlingen en hun ouders. OBS De Tweemaster wilde ook meer verwondering de school in door meer ruimte voor maakonderwijs en techniek. Belangrijk voor een leerling als Joni die meer kan en meer wil met zijn hoofd maar ook met zijn handen.

Dat is in deze tijden van lerarentekorten wel een hele toer. Extra handen en vooral tijd voor het extra denkwerk en voorbereiding die dit met zich meebrengt, kon de school eigenlijk niet vrijmaken. Bovendien was er geen geld voor extra materiaal. Gelukkig nam directeur Erna de Moedt wel de tijd om te sparren met ondergetekende. Als specialist STEAM van de stichting ging ik met haar en de intern begeleider Maaike van Veldhoven in gesprek om de mogelijkheden te onderzoeken.

Naar aanleiding van hun vragen probeerden we diverse richtingen uit met kleine groepjes leerlingen: Wat kunnen ze al? Waar liggen hun talenten en interessen? Joni wist het al: hij wilde persé iets doen met programmeren. Verder waren de leerlingen ook heel enthousiast over het werken met audio waarmee ze spelenderwijs intensief bezig zijn met hun spreek- en luistervaardigheden. Twee mooie leerlijnen dus eigenlijk al: één ter versterking van de taalvaardigheid en de tweede op het gebied van rekenvaardigheid en analytisch denken. Nou het geld nog om de spullen die daarvoor nodig zijn aan te schaffen en extra begeleiding regelen.

Vonk

Binnen de stichting bestaat de mogelijkheid om gelden aan te vragen voor innovatieve plannen. Daarvoor maakten we dit filmpje waarin Erna de plannen schetst en nog eens terugblikt op de stappen die daarvoor al zijn gezet.

Het goede nieuws is dat de gelden inmiddels zijn toegekend. De school kan nu een hoop materialen gaan aanschaffen.

Studenten voor Educatie

Via het project Studenten voor Educatie kregen we de student Maks Luyken in de school. Hij is door het bedrijf van zijn moeder groot geworden tussen de 3D printers. Hij wilde graag meedenken over onderwijstoepassingen en welke printers de school zou kunnen aanschaffen. En hij was er ook voor in om de rollen eens om te draaien en de specialist STEAM wat lesjes 3D printen geven. Om een lang verhaal kort te maken: de school heeft dankzij de inspanningen van Maks nu twee 3D printers staan en Joni was blij want dit vond hij nog veel leuker dan programmeren met de microbit.

Maks in gesprek met leerlingen van groep 8. Rechts op de rug Joni met op het scherm van zijn laptop zijn allereerste ontwerp in Tinkercad.

Trots werden de eerste robotjes en sleutelhangers aan iedereen in de school getoond.

Joni’s website

En daar bleef het niet bij. Van zijn spaargeld kocht Joni zijn eigen 3D printer. Je kunt nu bij hem een sleutelhanger met je eigen naam bestellen. Hij denkt daarbij ook aan het milieu bij de keuze van de filamenten waarmee hij print. Natuurlijk kun je als leerkracht ook eens Tinkercad in de klas uitproberen en de ontwerpjes van je leerlingen bij Joni laten uitprinten. De bedoeling is dat uiteindelijk alle leerlingen van OBS De Tweemaster in aanraking zullen komen met 3D printen en van 2D naar 3D leren denken en ontwerpen.

Ik vond het heel bijzonder om op deze manier al doende het STEAM onderwijs vorm te geven. Ik weet dat ik het ook niet alleen hoef te doen. Joni gaat dan wel van school af maar als een printer op de Tweemaster vastloopt weet ik dat we hem kunnen bellen 😉

En Maks? Die komt volgend schooljaar terug op de Tweemaster als hij zijn stage erop heeft zitten. Hij is blij verrast om te zien welk verschil je kunt maken als meester of juf. De band die hij in korte tijd met de leerlingen heeft opgebouwd heeft hem positief verrast.

Zo zie je maar dat je van tevoren nooit helemaal kunt voorspellen hoe iets gaat lopen als je met onderwijs bezig bent. Je leert iedere keer weer van en met elkaar. En ik ben benieuwd wie er allemaal een stoere sleutelhanger gaat bestellen bij onze jonge ondernemer.

Laat wat van je horen als je dat gaat doen!

Groet en wordt vervolgd,
Juf Annemarie