Leren herdenken en weten waar je woont

Zoals ieder jaar herdenken de scholen op Ypenburg ook dit jaar weer op 10 mei de slag om Ypenburg van 10 mei 1940. Samen met Astrid Abbing en Henk Kronenberg van de Historische Vereniging Buitenplaats Ypenburg (HVBY) verzorgt stichting De Haagse Scholen (DHS) elk jaar een ander project in aanloop naar de herdenking.

Dit jaar zijn voor het scholenproject stoeptegels met een QR-code geïntroduceerd. De Telegraaf had hierover gehoord en wilde daar in een artikel met foto aandacht aan besteden. Tussen de Citotoetsen door werd op dinsdagochtend 18 april een moment gevonden. Kinderen van groep 8 van de Openbare Basisschool Ypenburg zijn met de fotograaf en verslaggeefster naar de stoeptegel van Nico van de Kruk gegaan en hebben daar een foto gemaakt en het verhaal verteld.

Safae en Hind kunnen heel goed uitleggen waar het project over gaat. Luister maar naar deze fragmenten:

Safae over de stoeptegels:

Hind over de slag om Ypenburg:

De leerlingen konden dus als het ware een tegel adopteren
en waren tijdens dit project reporters van hun eigen buurt en hun eigen leerproces. Ze maakten audiofragmenten, hielden interviews en maakten foto- en filmreportages. Onmisbaar hierbij was filmdocent Ward Oranje die hen kneepjes bijbracht van het vak.

Natuurlijk werd er tijdens de excursie naar Villa Dorrepaal
ook druk gefilmd. Tijdens dit bezoek konden de leerlingen van alles te weten komen over de rol van George Maduro tijdens de slag om Ypenburg. Iedereen kent natuurlijk wel Madurodam, maar wist jij ook dat het eigenlijk een oorlogsmonument is? Deze film maakte Ward er samen met de leerlingen over:

De burgemeester wilde meer weten over het project
en kwam op bezoek. Hij ging in gesprek met de leerlingen en uiteraard werd ook dit bezoek in woord en beeld vastgelegd.

Onderstaand filmpje is het resultaat…

Hieronder kun je horen wat de burgemeester vindt van het herdenken van de slag om Ypenburg en wat hij weet te vertellen over George Maduro…

De burgemeester over het project en over George Maduro:

Leerlingen die reporter zijn van hun eigen leren
en daarbij gebruik mogen maken van eigentijdse media gaan je vanzelf een hoop vertellen. Dan willen ze graag vertellen over belangrijke gebeurtenissen in hun leven, over wat hen boeit, over wat ze belangrijk vinden, over hoe zij het beste kunnen leren en nog veel meer.

Luister maar eens wat Sean vond van het project:

Tijdens de gesprekken, podcasts en opnames ontwikkelen de leerlingen taal. Woorden die ze nog niet kenden worden toegelicht, uitspraak wordt verbeterd, zinnen en intonatie worden geoefend en geoefend, want als je multimedia-product straks onder een QR-tegel terecht komt en de hele buurt kan je straks horen, ja, dan moet het zo goed mogelijk zijn!

Wie zonder een bezoek aan de wijk vanaf de bank meer wil weten over Ypenburg en de geschiedenis en straatnamen kan ook via deze link een kijkje nemen op de site van de HVBY.

Woensdag 10 mei is de herdenking
waarin leerlingen van de deelnemende scholen ook weer een rol zullen spelen. Iedereen is welkom om te komen kijken. De ceremonie start om 10.20 uur op het veld bij het monument aan het Böttgerwater. Het is het monument van de Grenadiers en Jagers. Ook zij kwamen op bezoek om te vertellen over hun werkzaamheden. Leerlingen namen een podcast met hen op…

Hieronder een fragment uit het interview met de Grenadiers waarin Grenadier Ronen vertelt over de betekenis van hun monument aan het Böttgerwater:

Grenadier Ronen over het monument:

En tot slot een film van Ward Oranje samen met en van de leerlingen die een beeld geeft van het hele project.

Taalontwikkeling: een interview leren afnemen

Deze leerlingen van OBS Prinses Catharina Amalia van Stichting De Haagse Scholen zijn aan het oefenen op het houden van een interview. Hun leerkracht Frank Roelofsen wilde de lessen uit de methode Alles-in-1 ook voorzien van praktische maakopdrachten.

Bij het project ‘geloof’ gaan de leerlingen dus interviews houden over dit onderwerp in hun eigen leefomgeving. Ze krijgen apparatuur mee om een professioneel item te maken. Nu eerst oefenen dus want een goed gesprek heb je niet zomaar.

De leerlingen kwamen er tijdens de les zelf achter hoe belangrijk het is om kritisch te luisteren en hoe lastig het is om door te vragen op onverwachte antwoorden. Tijdens het oefenen hoor je de taalontwikkeling bijna zoemen 🐝 in de hoofden: ‘oh dat is een moeilijk woord; kun je dat toelichten?; kun je uitleggen wat je daarmee bedoelt?; waarom is dat zo?; dus je wil hiermee zeggen dat…’ Al doende hebben we het hier spelenderwijs over vaardigheden als samenvatten, toelichten, doorvragen en kritisch luisteren.

De kinderen hebben nu een hoop vaardigheden geleerd die nodig zijn voor het houden van een interview. En dan is het opschrijven van tips die ze willen onthouden ook geen probleem en hun lesboek er nog eens op nalezen om hun vragen te verdiepen evenmin.

Spreken en luisteren zijn noodzakelijk en bovendien laaghangend fruit in het ontwikkelen van taal. Dat gaat naadloos over in lezen en schrijven. Hier in combinatie met een boeiend thema en het gebruik van multimedia. Ik ben benieuwd welke gesprekken de leerlingen straks weer mee de klas inbrengen.

Onderwijs op maat en een Sint cadeautje van de Inspecteur De Vriesschool om lekker te luisteren

De dagen worden korter en het weer wordt er niet vrolijker op. In deze tijd krijg je dus echt weer zin om je onder een dekentje terug te trekken met een spannend boek. Sommige kinderen kunnen nog niet lezen. Wat is er dan niet fijner dan lekker te luisteren. Maar ook voor kinderen die wel goed kunnen lezen kan het soms heel ontspannen zijn om even de ogen te sluiten en weg te dromen bij een mooi verhaal

Steeds meer scholen zijn daarom bezig met een luisterhoek in hun bibliotheek of in een hoekje van het lokaal. Daar is niet veel voor nodig. Met een laptop en een paar koptelefoons kom je al een heel eind. Een fijne zitplek met wat kussens maakt het geheel af.

Het goede nieuws is dat bezig zijn spreken en luisteren, het lezen en schrijven versterkt. Er zijn bovendien steeds meer online luisterboeken en podcasts voor kinderen te vinden.

Voor de leerlingen van de Inspecteur de Vriesschool is dit rijke aanbod vaak net wat te moeilijk. Daarom kwam Lidia Taal, de locatiedirecteur van deze school, op het idee om zelf een verhaal in te spreken. Op het speciaal onderwijs – en zeker op deze school voor zeer moeilijk lerende kinderen – is men het gewend om leermiddelen aan te passen en zelf te ontwerpen. Lydia heeft voor haar doelgroep het boekje van ‘Aadje Piraatje en de stoomboot van Sinterklaas‘ geworden. Met wat geluiden eronder is het verhaal nu heel echt! En met een koptelefoon op je hoofd zit je er zo helemaal in.

Het leek ons een goed idee om onze opname te delen zodat nog veel meer kinderen ervan kunnen genieten. Voor wie het nog niet heeft: het boekje is in de winkel en online te koop voor 7,99 euro. De opname doen we graag cadeau! Voor kleuters die zelf willen bladeren, voor ouders die misschien zelf niet zo makkelijk voorlezen, voor het luisterhoekje in de klas en thuis…

Wil je dan nog verder luisteren wat het onderwijs op de Inspecteur de Vriesschool zo speciaal maakt? Ook dat kan. Lidia vertelt erover in de nieuwe podcast van het DHS Lab. In de kolom hiernaast staan alle linkjes op een rijtje.

Wie meer wil weten over de mogelijkheden van audio in de school kan terecht bij de schrijver van dit artikel. Vertellen kan ook! Als je zelf een mooi verhaal hebt over onderwijs en denkt dat het de moeite waard is om daarover een podcast op te nemen hoor ik graag van je!

Veel luisterplezier,

Annemarie van Es

Hieronder de link naar het luisterboek van Aadje Piraatje en de stoomboot van Sinterklaas.

Hieronder de link naar de podcast waarin Lidia Taal vertelt wat haar werk op de Inspecteur de Vriesschool zo speciaal maakt…

Bij Kinderpodcasts.nl vind je verder nog een schat aan luisterplezier voor alle leeftijden.

En heb je nog niet genoeg geluisterd dan is dit ook een hele mooie blog met een hoop ideeën en links voor nog meer luistermoois!

Onze eerste podcast van het DHS lab over de kracht van audio in ons taalonderwijs

Iedere maand een podcast

In deze podcast willen we iedere maand andere inspirerende werkwijzen en expertise uit alle onderwijslagen aan het woord laten. Niet om te laten horen hoe het moet wel om te laten horen hoe het kan. Deze eerste podcast gaat over de kracht van podcasten en audio voor taalontwikkeling in ons onderwijs.

Luisteren? Klik hier voor een link naar Spotify of zoek op Spotify onder DHS lab.

Tjeerd van den Elsen

We gingen voor deze podcast in gesprek met Tjeerd van den Elsen. Hij is leerkracht van het jaar geweest en specialist op het gebied van het inzetten van audio voor taaldoelen op ‘spreken en luisteren’. 

Weinig scholen zetten heel bewust in op taalontwikkeling door middel van leren luisteren en leren spreken. Nog minder scholen gebruiken hiervoor podcast- en audioapparatuur. En dat terwijl dit de mogelijkheid biedt spelenderwijs alle leerlingen mee te nemen en vloeiend overgaat in lezen en schrijven. Tjeerd vertelt ons over de talloze mogelijkheden en toepassingenn

STEAM

Als specialist STEAM zet ik leerlingen graag in hun kracht als MAKER. Ze leren zo veel actiever dan als ze alleen maar hun onderwijs ‘consumeren’. Dat geldt ook voor podcasten. Doordat leerlingen zichzelf terug kunnen horen in een opname leren ze hun woordenschat actief verbreden en verdiepen, leren ze luisteren, zichzelf verbeteren en feedback geven en ontvangen. 

De taalproducten zijn eindeloos: gedichten, verhalen, hoorspelen, debatten, filosofische overdenkingen, interviews en meer raken bovendien aan mediawijsheid en burgerschap.

Op OBS Het Galjoen, OBS De Baanbreker en OBS De Tweemaster weten ze dat al. Deze scholen hebben al hun eigen podcastapparatuur.

Hoera! Voor ons kanaal ‘Onderwijs Maken’ staat de eerste podcast op Spotify!

Daar moet je eigenlijk niet over schrijven, dat moet je gewoon gaan luisteren!

Toch wil ik heel kort wat achtergronden schetsen. Waarom gaan we met audio aan de slag en hoe zijn we te werk gegaan? Al langer wilden we binnen Stichting De Haagse Scholen (DHS) meer zichtbaar maken welke onderwijstalenten er binnen onze stichting werkzaam zijn en welke diversiteit aan kwaliteiten zij laten zien in de klas. Als grote stichting met 52 Haagse basisscholen weten we niet altijd van elkaar wie waar goed in is. Wat zou er niet mooier zijn dan een heel portfolio te hebben aan gesprekken met onderwijsprofessionals die allemaal vanuit hun eigen expertise praten over hun vak.

Omdat ik in hart en nieren een MAKER ben schafte ik het ‘Handboek Ontdeklab‘ aan waarin ik Tjeerd van den Elsen aantrof met zijn Radiorakkers. Ik had al begrepen dat audio ongekende onderwijsmogelijkheden heeft en dat dit kan bijdragen aan het bewust ontwikkelen van mondelinge taalvaardigheid. Tjeerd gaf mij door zijn jarenlange ervaring met audio nog meer suggesties en aanknopingspunten voor toepassingen in de klas. Voor het STEAM & Designlab van DHS hebben we onze apparatuur bij Radiorakkers aangeschaft, inclusief een opleiding om met de spullen aan de slag te gaan. Het werd een Rødecaster Pro voor een mobiele miniradiostudio en een Tascam om interviews op straat te houden.

Wij begonnen dus aan de keukentafel met een complete uitrusting. Dat is geweldig. Dat hoor je ook zeker aan de kwaliteit. Natuurlijk kun je opnames maken met je telefoon, maar het is wel een hele ervaring om je eigen stem en die van degene met wie je in gesprek bent direct terug te horen op je koptelefoon. Die ervaring – waarbij het altijd weer gaat over prikkelen van nieuwsgierigheid en verwondering – gunnen we onze leerlingen ook. En hoe wij hier onderwijs van gaan maken zal de komende tijd in dit blog te lezen maar ook te horen zijn.

We gaan onze nieuwe audio mogelijkheden direct inzetten bij ons project ‘Storytelling’. De rol hierin van Astrid Abbing van Vereniging Historisch Ypenburg en van onze pionierschool OBS Ypenburg is op deze site te lezen en nu ook hieronder te beluisteren. In minder dan 10 minuten weet u een hoop meer.

Veel luisterplezier en wordt vervolgd…
Groet,
Annemarie van Es