Wie zien we hier in het donker? Het is een oud-leerling van me die geschminkt is met speciale UV-schmink. Maar we zien meer. Met deze schmink is ze even iemand anders. Ze zit helemaal in haar rol. Het spel tussen oplichtende kleuren en juist het ontbreken ervan is magisch. Licht en donker zijn niet voor niets metaforen in al onze verhalen. Met een lichtlab haal je die magie de school in.
OBS het Galjoen
Mijn taak is om mee te denken met scholen bij hun vragen over thematisch werken, kunst & techniek en O&OL (Ontwerpend en Onderzoekend Leren). Vaak gaan vragen dan over de inrichting van onderwijs en in het verlengde daarvan de inrichting van lokalen. We kijken altijd naar wat al aanwezig is in de school. Op OBS het Galjoen trof ik een donkere hoek waar nauwelijks daglicht binnenkwam. Mijn hart maakte een sprongetje. Zelden zag ik zo’n ideaal plekje voor een lichtlab.
En zo gebeurde het…
Wat haalt het Galjoen in huis met hun lichtlab?
- Van een poppenkast maakten we een schaduwtheater. Met techniek leren we hier over schaduwen. Dichtbij en ver weg: wat doet dat met je schaduw? Hoe kan ik mooie lichteffecten bereiken? Kan ik poppen maken die bewegen? Hoe doe ik dat? Waar zitten onze eigen gewrichten? Hé, dan zit ik eigenlijk al in het vak biologie. Zo komt direct al de overlap met andere vakken aan het licht en zie je vanzelf eindeloos veel combinaties:
– Taal: hoe schrijf ik een goed verhaal voor mijn voorstelling?
– Burgerschap/aardrijkskunde: Hoe gebruiken andere culturen het schaduwspel? (denk aan Wajang uit Indonesië)?
– Muziek: Hoe kan ik geluiden en muziek bij mijn voorstelling gebruiken?
– Techniek/ICT: Hoe kan ik mijn voorstelling filmen en online delen? - De school schafte UV lampen aan en verf, strijkkralen en schmink die oplichten als glow in the dark onder UV-Licht. Ook hier gaat de kruisbestuiving van techniek met kunst en andere vakken bijna vanzelf:
– Techniek: wat zijn de toepassingen van UV-licht? Welke plek neemt UV licht in in het elektromagnetisch spectrum?
– Biologie: Hoe maken dieren gebruik van UV-licht?
– Kunst: Hoe maak ik werkstukken die oplichten onder UV-licht. Hoe kan ik d.m.v. schmink een karakter neerzetten? - In het lichtlab werden rode, groene en blauwe spots geplaatst om te kijken hoe licht mengt. In deze hoek kunnen de leerlingen kennis opdoen van:
– Techniek: hoe mengt licht en hoe werkt dat in diverse apparaten als ons mobieltje en onze TV?
– Biologie: hoe mengt het licht tot gekleurde beelden in ons eigen oog?
– Kunst: Hoe maak ik mooie foto’s van de gekleurde schaduwen?
Al met al leidt een rijke leeromgeving tot het stellen van een hoop onderzoeksvragen die weer leiden tot een eigen manier van leren.
Mogelijkheden
In vogelvlucht schetste ik hierboven de schat aan mogelijkheden en combinaties van mogelijkheden die een lichtlab kan bieden. Voor de onderbouw en de bovenbouw staan hier op deze site al lessuggesties met foto’s, filmpjes en downloads van eerdere projecten met licht. Onderaan die lessen is ook een link te vinden naar een Padlet (digitaal prikbord) met op downloads op A4-formaat van allerlei lesbladen die ik samengesteld heb bij dit lab. Ze kunnen naar eigen inzicht van de leerkracht worden ingezet binnen en buiten het lab, zodat er ook maakopdrachten en onderzoekjes in het eigen lokaal kunnen plaatsvinden en leerlingen in kleine groepjes in het lichtlab kunnen rouleren.
Eigenaarschap
En daar kom ik bij het laatste punt dat zeker niet het minst belangrijke is: eigenaarschap. Als leraren meedenken over hun eigen onderwijsvragen en samen gaan bouwen aan de mogelijkheden worden ze eigenaar, voelen ze zich ook eigenaar. Leerlingen worden eigenaar als ze wat ze hebben geleerd mogen doorgeven aan andere leerlingen. Dat gaat op het Galjoen ook gebeuren. De leerlingen van groep 7 zullen ambassadeur worden van het lab en hun kennis gaan overdragen aan de onder- en middenbouw. In het verlengde daarvan denkt men direct ook aan het opzetten van een leerlingenraad.
Zo zie je maar waar een donker hoekje in de school toe kan leiden…
Wordt vervolgd,
Annemarie
PS onderstaande bestanden maakte ik over het concept licht samen met Rita Baptiste. Ze zijn dubbelzijdig als vouwbare folder te printen op A3 of groter als poster voor in de klas. Je kunt ze via de eerder beschreven Padlet downloaden.
