Op OBS De Tweemaster zijn ze gewend om overal taal van te maken. De school heeft voor de ontwikkeling van mondelinge taalvaardigheid een podcaststudio in huis en kleinere handzame recorders waarmee de leerlingen als echte reporters de buurt in kunnen.
In onderstaand filmpje is te zien hoe die podcaststudio de school inkwam. Directeur Erna de Moedt vroeg bij haar stichting De Haagse Scholen een InnovatieVonk aan om dit te faciliteren. Zo bekostigde de school ook de 3D printers en de extra handen in de klas van student Maks Luyken via Studenten voor Educatie, die een geweldig onderwijstalent bleek.
Dus toen op vrijdag 17 februari burgemeester Jan van Zanen te gast was op de Tweemaster om met leerlingen van de leerlingenraad te spreken, was het wederom meester Maks die met deze leerlingen een aantal pitches over de school en een kort interview met de burgemeester voorbereidde.
Voorbereiding is een belangrijk onderdeel van mondelinge taalontwikkeling. Bij een pitch speelt: Wat is de kern? Wie is mijn publiek? Welke taal gebruik ik voor dit publiek? Hoe zeg ik iets kort maar krachtig? Bij een interview speelt: wat wil ik weten? Hoe vraag ik dat? Goed luisteren, doorvragen en samenvatten komt om de hoek kijken. Nou, ga er maar aanstaan! Dat is heel pittig maar ook superleuk! En de leerlingen raken zeer gemotiveerd als ze met goede moderne apparatuur mogen werken als een Tascam en een Rødecaster Pro. En ja, dat gaat naadloos over in lezen en schrijven. Sterker nog: het motiveert te lezen en te schrijven op een hoger niveau dan zonder die aandacht voor spreken en luisteren.
De buren waarmee de Tweemaster het gebouw deelt – de Meerpaal van stichting SCOH – werden ook betrokken bij het hoge bezoek. De burgemeester ging in gesprek met de leerlingen van de leerlingenraden van de beide scholen. Hoe dat verliep is te zien op onderstaand filmpje:
Het interview is met de Tascam opgenomen. En hoe kort de opname ook is: ikzelf heb leuke dingen gehoord die ik nog niet wist.
Wie benieuwd is naar het hele interview kan hem hier beluisteren op Spotify.
Met een VR bril kun je overal komen: je kunt in een oogwenk naar de woestijn of kruipen in een motorblok om te zien hoe hij werkt. Met de Spacebuzzkunnen leerlingen van basisscholen op deze manier de ruimte in. Zo maakten de leerlingen van OBS De Tweemaster een heuse ruimtereis onder leiding van André Kuipers, onze eigen Nederlandse astronaut. De gedachte daarachter is het willen doorgeven wat André Kuipers ook voelde toen hij vanuit de ruimte onze aarde zag: we hebben maar 1 planeet. Daar moeten we zuinig op zijn!
Om deze ruimtemissie te laten slagen hebben de leerlingen vooraf een educatief ruimteprogramma gevolgd. Maar dat was nog niet alles. In dit filmpje is te zien dat de hele school van kleuters tot en met de bovenbouw bezig was met het thema ruimte en ruimtevaart. Het is indrukwekkend om te zien welke vragen er allemaal al in de onderbouw worden gesteld door de leerlingen:
In de midden- en bovenbouw werd de school ondersteund door vakdocent Bram van der Hoeven van het Maris College die de leerlingen in maaklessen kennis liet opdoen van raketten, luchtdruk, zwaartekracht en balans.
In de Spacebuzz vlogen de leerlingen in een baan om de aarde waarbij ze de dampkring zagen, het Noorderlicht en ruimtestation ISS zagen langskomen. Ze vlogen over de Noordpool en Groenland, het tropisch regenwoud van Borneo en andere plekken op aarde. Daarna vloog de raket de 400.000 km naar de maan, waarbij ze de aarde op grote afstand konden aanschouwen, als kwetsbare planeet in dat onnoemelijke heelal.
Wat deze ervaring deed met de leerlingen vertellen ze aan het eind van het filmpje
Hopelijk is de Spacubuzz ook volgend jaar weer onderdeel van het rijke onderwijs op OBS De Tweemaster…
Het was prachtig om de leerlingen van OBS De Baanbreker zo enthousiast aan het werk te zien. En was dit nu een taalles, een techniekles of allebei? Qua techniek hadden we het onderwerp – hefbomen – nog veel meer uit kunnen diepen (zie ook mijn lessen hierover op de woordenbeeldclub). Ook qua taal biedt dit onderwerp nog een hele waaier aan mogelijkheden die we hier nog niet hebben gezien. Techniek heeft een hele eigen woordenschat en biedt praktijk aan tal van abstracte begrippen waardoor leerlingen al doende taal geven aan waar ze mee bezig zijn. Deze les was dus een eerste stap in een heel woud vol mogelijkheden.
Met die vragen in mijn achterhoofd stapte ik deze klas in om samen met juf Natasja gewoon eens te ervaren hoe dat zou kunnen landen in de school, zo’n kruisbestuiving tussen taal en techniek. Daarbij ging ik nog niet alle principes en mogelijkheden uitleggen van hefbomen. Ik ging ook nog niet stevig de taal in met het maken van een gedicht of het voeren van een debat. Dit was alleen nog maar snuffelen en kijken hoe de leerlingen dit zouden oppakken.
Ze gingen aan de slag met een maakopdrachtje dat laagdrempelig was maar wel verwondering moest opwekken. Met een knijper konden ze een vlinder, een vleermuis of een kolibri maken die echt met zijn vleugels kon bewegen. Een eenvoudig bouwpakketje waar nog niet heel veel vaardigheden voor nodig waren en geen dure materialen voor aangeschaft hoefden te worden. Een MAAK-opdrachtje waarin ze veilig volgens recept iets konden namaken. De eigen inbreng zat hem vooral in het inkleuren van de bouwpakketjes. Het zelf ontwerpen of zelfs maar het naar wens aanpassen van het recept kwam nog niet aan bod.
Leerdoelen?
Wat waren dan de leerdoelen van deze les als alles zo eenvoudig en laagdrempelig was? Voor het eerst mochten de leerlingen iets maken dat weliswaar uitgeknipt werd uit een vel papier maar waarvan het eindresultaat toch ruimtelijk was en zelfs kon bewegen. De verwondering en energie die dit teweeg bracht had zijn effect op de taalopdracht hieronder.
Aanvankelijk wilden de leerlingen niet graag aan de slag met de taalopdracht. Ze wilden gewoon lekker knutselen en trokken een vies gezicht als ik naar hun werkblad wees. Ze vonden met taal bezig zijn kennelijk iets vervelends. Pas na enig aandringen bekeken ze de opdracht en de vragen die ze op weg moesten helpen. Toen kwamen de woorden zoals STERK en TEER en MAROCCO…
‘Wat mooi,’ zei ik. ‘Maak er nou eens een goede zin van. Wat ga je allemaal doen in Marocco?’ En toen gingen ze los. Ze kropen als het ware in de huid van hun net gemaakte vogel of vlinder en vlogen even echt door hun fantasie. De vellen werden volgeschreven. Ze wilden nu ook graag vertellen wat wat er allemaal op hun blad stond. Het was nu hun eigen verhaal geworden.
Het doel voor de leerlingen was dus een eerste stap in het leren genieten van taal. Het doel voor mezelf was ervaren hoe een kruisbestuiving tussen taal en MAKEN hier op school zou kunnen werken.
Toen het tijd was wilden er zelfs nog leerlingen nablijven om ook nog voor de camera te vertellen over hun werk (De school heeft vooraf geïnformeerd bij de ouders om toestemming voor filmpjes en foto’s). Eén van de werkbladen werd door een leerling in mijn tas gestoken. Ik moest hem van haar meenemen om hem thuis goed te lezen.
Niet iedereen die wilde is aan de beurt gekomen maar dat zal de komende tijd wel goedkomen. We zullen er na deze les zeker werk van gaan maken om de thema’s uit de taalmethode te gaan koppelen aan MAKEN, kunst en techniek. Het lijmpistool is achter gebleven in de groep. De allereerste stap is gezet.
Wordt vervolgd, Annemarie
Oh ja, wie zelf thuis of in de klas bezig wil met deze leuke maakopdracht kan hieronder de bladen downloaden.
Rob Ives laat hieronder zien in een filmpje hoe zo’n vlinder (of ander vliegend diertje) op die knijper geplakt kan worden. Met een bouwplaatje heb je meer zekerheid maar als je het principe snapt kan het ook uit de vrije hand.
