Wat gebeurt er als de wereld de school inkomt en je met je school de wereld instapt? Soms is die wereld maar een paar straten verderop. Leerlingen van OBS De Tweemaster van Stichting De Haagse Scholen deden het en gingen als reporter vanuit hun school uit Duindorp naar de buren in Scheveningen waar Vlaggetjesdag werd gevierd.
Bewapend met een Ipad als camera en een Tascam voor de audio gingen ze op onderzoek uit: Wat is eigenlijk de betekenis van Vlaggetjesdag? Dat blijkt voor elke bezoeker weer anders. Om die schat aan verhalen aan te boren moet je vooronderzoek doen, op mensen durven afstappen en goed kunnen luisteren, doorvragen en samenvatten.
In de loop van de ochtend lukte dat steeds beter. De verhalen komen los en er worden zelfs geheimen over de eindmusical uitgewisseld met burgemeester Jan van Zanen van Den Haag.
Voor de school is de taalontwikkeling van de leerlingen hierbij belangrijk. In de rol van reporter leren ze hun gedachten formuleren, breiden ze hun woordenschat uit, vatten ze de kern van een verhaal samen en worden ze door de inzet van multimedia ook mediawijs.
Mooi om te zien is dat belangrijke mensen zich op hun gemak voelen bij leerling-reporters en hen misschien wel zaken vertellen die een volwassen reporter niet zo gauw te weten zal komen. Wie weet bijvoorbeeld wat Liesje Schreinemacher – Minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking – als kind graag wilde worden?
Hieronder is dat te beluisteren naast een aantal andere opnames die de leerlingen maakten:
Jan van Zanen Burgemeester van Den Haag
Liesje Schreinemacher Minister Buitenlandse Handel en Ontwikkelings-samenwerking
Marie-Anne van der Toorn Lid van het bestuur van Vlaggetjesdag
Mendy van Veen Stadsdeel-directeur Scheveningen
Mariëlle Vavier wethouder Armoede, Inclusie en Volksgezondheid
En voor de leerlingen telt waarschijnlijk de ervaring. Onthouden we niet allemaal vooral dat fijne schoolreisje of die geweldige sportdag? In dit geval zou het mooi zijn als de leerlingen door alle verhalen voor altijd anders zijn gaan kijken naar Vlaggetjesdag en in de jaren die komen zich nog zullen herinneren hoe ze hier als reporter hebben rondgelopen.
Op woensdagmiddag 17 mei vierde Cultuurschakel haar 10 jarig bestaan in Diligentia aan de Lange Voorhout in Den Haag. De leerlingen van de Gelderlandschool waren hierbij aanwezig als verslaggever. Dat betekende dat ze zich al hadden voorbereid. Wat doet Cultuurschakel? Wat is Cultuur? Wat wil ik in beeld brengen? Hoe werkt de techniek? De Gelderlandschool biedt OGO-Onderwijs. Dit staat voor Ontwikkelings Gericht Onderwijs. Daarbij staat centraal dat het onderwijs zich richt op de vragen van de leerlingen. Leerlingen leren door deel te nemen aan de echte wereld. Ze spelen dus hier niet voor reporter maar ZIJN echte mediamakers.
Cultuurschakel had zich dus geen betere journalisten ter plekke kunnen wensen. Want voor deze OGO-leerlingen is de wereld ingaan met je vragen een tweede natuur geworden. Zo ontwikkelen zij al doende en makende hun vaardigheden waarbij taal de hele dag door naadloos geïntegreerd wordt. Wie meer wil weten over OGO kan de podcast met hun leerkracht Laura van Looijengoed beluisteren op deze site of op Spotify.
Daarna moest het echt gebeuren. Dat betekent dat je over je verlegenheid heen moet stappen en de gasten werkelijk moet gaan interviewen. Na de laatste instructies van juf Laura kwamen ze in actie. In groepjes was het minder eng. De ene leerling stelt de vragen terwijl de andere leerling in de gaten houdt of de opname wel loopt en weer een ander maakt de beelden. Dat kon mooi met de iPads die ze mochten lenen van het filmhuis den Haag.
En dan komt het aan op doorvragen, samenvatten en opnieuw vragen als de techniek toch niet helemaal lekker liep. Er werd samengewerkt, uitgeprobeerd, doorgezet en spelenderwijs een heleboel geoefend met taal. Ook tijdens de opening van het Haags HipHop Centrum en keynote van Karim Amghar werd er aandachtig gefilmd.
Gelukkig was er ook tijd om even uit te wisselen en te ontspannen. Daarvoor was er een echte VIP ruimte voor de leerlingen.
En hoe mooi is het als je daarna Karim Amghar mag interviewen over zijn visie op kansengelijkheid. Want kansengelijkheid gaat over deze leerlingen. Leerlingen die niet zo makkelijk hun wijk uitkomen. Niemand van hen was al eerder in Diligentia. De meesten van hen spreken thuis een andere taal en een heel aantal zijn korter dan 2 jaar in Nederland. Ook zij hebben talenten en veel te bieden. Als je dat mag laten zien, als je serieus genomen wordt, als je ervaart dat je VIP kan zijn, als je net zo makkelijk over de drempel van Diligentia stapt als de andere gasten dan voel je dat het kan, gelijke kansen.
Later op de middag verwoordde een middelbare scholiere dit heel treffend. Dichten en Rap is wat haar raakt. Dan wil ze ook best bezig met schrijven en spelling. Als er ruimte is voor haar talent dan wil ze graag leren: ‘Lets go, kom maar op!’
Beste Minister Wiersma luister dus eens naar deze leerling dan begrijp je het belang en de kracht van kunst en cultuur. Laten we tussen al dat testen, toetsen en controleren niet vergeten hoe belangrijk het is die ruimte te houden!
Deze middag met leerlingen als reporter leverde een schat aan filmfragmenten en audio op. Dat betekent een win-win voor het leren van en met elkaar. Een betere les in woordenschat kun je je trouwens niet voorstellen. Het centrale begrip ‘cultuur’ is voorbesproken, uitgediept en vanuit allerlei perspectieven ervaren. De leerlingen hebben de gasten erop bevraagd, erover doorgevraagd en samengevat. En en passant hadden ze het ook over begrippen als ‘kansengelijkheid’ en ‘verwondering’. Het was voor de leerlingen een rijke mix van taal, sociale vaardigheden en mediawijsheid. En voor de leerkracht was er de winst dat alle beeld- en audiofragmenten een kijkje bieden in het leerproces van de leerlingen.
Wij volwassenen verbeelden ons namelijk dat we wel weten hoe kinderen leren. We stellen doelen en ontwerpen curricula en we toetsen wat er te toetsen valt maar uiteindelijk is leren een complex onzichtbaar proces dat plaatsvindt in het brein en de ziel van degene die leert. Door op deze manier te werken kunnen we letterlijk even kijken door de ogen van de leerlingen en beluisteren met welke vragen ze daar rondliepen.
Het biedt een schat aan gespreksstof om in de klas over door te praten. We hadden er wel een hele documentaire van kunnen maken, zo overdadige en veelzijdig was de oogst. En wie weet vinden we daar nog eens de tijd voor. Voorlopig kan iedereen via onderstaande korte impressie alvast even 2 minuten via de blik van de leerlingen de wereld beschouwen en hun stem beluisteren.
Noël Sies van Cultuurschakel bewerkte inmiddels ook de beeldfragmenten en de audio-opnames van de leerlingen. Zijn compilatie hieronder laat in nog meer detail zien hoe de leerlingen oefenen in hun interviewtechnieken en hun journalistieke vaardigheden.
Dank Cultuurschakel voor deze geweldige middag met vele schakels naar cultuur! Ik zou zeggen op naar de volgende 10 jaar!
Met een VR bril kun je overal komen: je kunt in een oogwenk naar de woestijn of kruipen in een motorblok om te zien hoe hij werkt. Met de Spacebuzzkunnen leerlingen van basisscholen op deze manier de ruimte in. Zo maakten de leerlingen van OBS De Tweemaster een heuse ruimtereis onder leiding van André Kuipers, onze eigen Nederlandse astronaut. De gedachte daarachter is het willen doorgeven wat André Kuipers ook voelde toen hij vanuit de ruimte onze aarde zag: we hebben maar 1 planeet. Daar moeten we zuinig op zijn!
Om deze ruimtemissie te laten slagen hebben de leerlingen vooraf een educatief ruimteprogramma gevolgd. Maar dat was nog niet alles. In dit filmpje is te zien dat de hele school van kleuters tot en met de bovenbouw bezig was met het thema ruimte en ruimtevaart. Het is indrukwekkend om te zien welke vragen er allemaal al in de onderbouw worden gesteld door de leerlingen:
In de midden- en bovenbouw werd de school ondersteund door vakdocent Bram van der Hoeven van het Maris College die de leerlingen in maaklessen kennis liet opdoen van raketten, luchtdruk, zwaartekracht en balans.
In de Spacebuzz vlogen de leerlingen in een baan om de aarde waarbij ze de dampkring zagen, het Noorderlicht en ruimtestation ISS zagen langskomen. Ze vlogen over de Noordpool en Groenland, het tropisch regenwoud van Borneo en andere plekken op aarde. Daarna vloog de raket de 400.000 km naar de maan, waarbij ze de aarde op grote afstand konden aanschouwen, als kwetsbare planeet in dat onnoemelijke heelal.
Wat deze ervaring deed met de leerlingen vertellen ze aan het eind van het filmpje
Hopelijk is de Spacubuzz ook volgend jaar weer onderdeel van het rijke onderwijs op OBS De Tweemaster…
In maart 2022 konden schoolteams, leerkrachten en leerlingen van Stichting De Haagse Scholen weer een Innovatievonk aanvragen. Deze Innovatievonk is bedoeld om aan de slag te gaan met een innovatief idee om het onderwijs te verbeteren.
In totaal zijn er afgelopen jaar vier Innovatievonk aanvragen toegekend. Deze Innovatievonk Pioniers hebben budget gekregen om aan de slag te gaan met hun vernieuwende idee. Dit deden zij niet alleen, want tijdens de Pioniersbijeenkomsten gingen zij met elkaar in gesprek om elkaar te helpen en samen te leren. Bovendien kunnen scholen van Stichting De Haagse Scholen ook buiten hun stichting een groeiend netwerk van stakeholders koppelen aan hun vragen. Bij de invulling van deze Vonk werkte de school samen met het regiment Grenadiers en Jagers, Historische Vereniging Buitenplaats Ypenburg, The Lions Club, Beeld en Geluid Den Haag en Huygens lab.
Vandaag OBS Ypenburg. Zij wilden leerlingen meer eigenaar laten zijn van hun eigen leerproces. Hun idee was om dit te doen door hen reporter te maken rondom een burgerschapsproject in de wijk. Hierbij vertellen de leerlingen op hun eigen manier door wat zij hebben geleerd over de geschiedenis van hun eigen wijk Ypenburg. Mooie aanleiding om de leerlingen hierbij te betrekken en thema’s als vrijheid en democratie ook door te trekken naar de eigen tijd. De school wilde graag boeken en spellen over dit thema zelf aanschaffen en ook investeren in apparatuur voor beeld en geluid waarmee de leerlingen op eigentijdse wijze de verhalen van deze wijk kunnen doorvertellen.
Een heel aantal speerpunten in ons onderwijs komen hier samen. Denk eens aan digitale geletterdheid, burgerschap en taalontwikkeling.
Bekijk de video om te zien wat de Innovatievonk de school heeft gebracht:
De dagen worden korter en het weer wordt er niet vrolijker op. In deze tijd krijg je dus echt weer zin om je onder een dekentje terug te trekken met een spannend boek. Sommige kinderen kunnen nog niet lezen. Wat is er dan niet fijner dan lekker te luisteren. Maar ook voor kinderen die wel goed kunnen lezen kan het soms heel ontspannen zijn om even de ogen te sluiten en weg te dromen bij een mooi verhaal
Steeds meer scholen zijn daarom bezig met een luisterhoek in hun bibliotheek of in een hoekje van het lokaal. Daar is niet veel voor nodig. Met een laptop en een paar koptelefoons kom je al een heel eind. Een fijne zitplek met wat kussens maakt het geheel af.
Het goede nieuws is dat bezig zijn spreken en luisteren, het lezen en schrijven versterkt. Er zijn bovendien steeds meer online luisterboeken en podcasts voor kinderen te vinden.
Voor de leerlingen van de Inspecteur de Vriesschool is dit rijke aanbod vaak net wat te moeilijk. Daarom kwam Lidia Taal, de locatiedirecteur van deze school, op het idee om zelf een verhaal in te spreken. Op het speciaal onderwijs – en zeker op deze school voor zeer moeilijk lerende kinderen – is men het gewend om leermiddelen aan te passen en zelf te ontwerpen. Lydia heeft voor haar doelgroep het boekje van ‘Aadje Piraatje en de stoomboot van Sinterklaas‘ geworden. Met wat geluiden eronder is het verhaal nu heel echt! En met een koptelefoon op je hoofd zit je er zo helemaal in.
Het leek ons een goed idee om onze opname te delen zodat nog veel meer kinderen ervan kunnen genieten. Voor wie het nog niet heeft: het boekje is in de winkel en online te koop voor 7,99 euro. De opname doen we graag cadeau! Voor kleuters die zelf willen bladeren, voor ouders die misschien zelf niet zo makkelijk voorlezen, voor het luisterhoekje in de klas en thuis…
Wil je dan nog verder luisteren wat het onderwijs op de Inspecteur de Vriesschool zo speciaal maakt? Ook dat kan. Lidia vertelt erover in de nieuwe podcast van het DHS Lab. In de kolom hiernaast staan alle linkjes op een rijtje.
Wie meer wil weten over de mogelijkheden van audio in de school kan terecht bij de schrijver van dit artikel. Vertellen kan ook! Als je zelf een mooi verhaal hebt over onderwijs en denkt dat het de moeite waard is om daarover een podcast op te nemen hoor ik graag van je!
Veel luisterplezier,
Annemarie van Es
Hieronder de link naar het luisterboek van Aadje Piraatje en de stoomboot van Sinterklaas.
Hieronder de link naar de podcast waarin Lidia Taal vertelt wat haar werk op de Inspecteur de Vriesschool zo speciaal maakt…
Bij Kinderpodcasts.nl vind je verder nog een schat aan luisterplezier voor alle leeftijden.
En heb je nog niet genoeg geluisterd dan is dit ook een hele mooie blog met een hoop ideeën en links voor nog meer luistermoois!
‘Wij stimuleren verwondering omdat je zo het beste leert’. Dit is één van de zes beloften van Stichting De Haagse Scholen aan de leerlingen en hun ouders. OBS De Tweemaster wilde ook meer verwondering de school in door meer ruimte voor maakonderwijs en techniek. Belangrijk voor een leerling als Joni die meer kan en meer wil met zijn hoofd maar ook met zijn handen.
Dat is in deze tijden van lerarentekorten wel een hele toer. Extra handen en vooral tijd voor het extra denkwerk en voorbereiding die dit met zich meebrengt, kon de school eigenlijk niet vrijmaken. Bovendien was er geen geld voor extra materiaal. Gelukkig nam directeur Erna de Moedt wel de tijd om te sparren met ondergetekende. Als specialist STEAM van de stichting ging ik met haar en de intern begeleider Maaike van Veldhoven in gesprek om de mogelijkheden te onderzoeken.
Naar aanleiding van hun vragen probeerden we diverse richtingen uit met kleine groepjes leerlingen: Wat kunnen ze al? Waar liggen hun talenten en interessen? Joni wist het al: hij wilde persé iets doen met programmeren. Verder waren de leerlingen ook heel enthousiast over het werken met audio waarmee ze spelenderwijs intensief bezig zijn met hun spreek- en luistervaardigheden. Twee mooie leerlijnen dus eigenlijk al: één ter versterking van de taalvaardigheid en de tweede op het gebied van rekenvaardigheid en analytisch denken. Nou het geld nog om de spullen die daarvoor nodig zijn aan te schaffen en extra begeleiding regelen.
Vonk
Binnen de stichting bestaat de mogelijkheid om gelden aan te vragen voor innovatieve plannen. Daarvoor maakten we dit filmpje waarin Erna de plannen schetst en nog eens terugblikt op de stappen die daarvoor al zijn gezet.
Het goede nieuws is dat de gelden inmiddels zijn toegekend. De school kan nu een hoop materialen gaan aanschaffen.
Studenten voor Educatie
Via het project Studenten voor Educatie kregen we de student Maks Luyken in de school. Hij is door het bedrijf van zijn moeder groot geworden tussen de 3D printers. Hij wilde graag meedenken over onderwijstoepassingen en welke printers de school zou kunnen aanschaffen. En hij was er ook voor in om de rollen eens om te draaien en de specialist STEAM wat lesjes 3D printen geven. Om een lang verhaal kort te maken: de school heeft dankzij de inspanningen van Maks nu twee 3D printers staan en Joni was blij want dit vond hij nog veel leuker dan programmeren met de microbit.
Maks in gesprek met leerlingen van groep 8. Rechts op de rug Joni met op het scherm van zijn laptop zijn allereerste ontwerp in Tinkercad.
Trots werden de eerste robotjes en sleutelhangers aan iedereen in de school getoond.
En daar bleef het niet bij. Van zijn spaargeld kocht Joni zijn eigen 3D printer. Je kunt nu bij hem een sleutelhanger met je eigen naam bestellen. Hij denkt daarbij ook aan het milieu bij de keuze van de filamenten waarmee hij print. Natuurlijk kun je als leerkracht ook eens Tinkercad in de klas uitproberen en de ontwerpjes van je leerlingen bij Joni laten uitprinten. De bedoeling is dat uiteindelijk alle leerlingen van OBS De Tweemaster in aanraking zullen komen met 3D printen en van 2D naar 3D leren denken en ontwerpen.
Ik vond het heel bijzonder om op deze manier al doende het STEAM onderwijs vorm te geven. Ik weet dat ik het ook niet alleen hoef te doen. Joni gaat dan wel van school af maar als een printer op de Tweemaster vastloopt weet ik dat we hem kunnen bellen 😉
En Maks? Die komt volgend schooljaar terug op de Tweemaster als hij zijn stage erop heeft zitten. Hij is blij verrast om te zien welk verschil je kunt maken als meester of juf. De band die hij in korte tijd met de leerlingen heeft opgebouwd heeft hem positief verrast.
Zo zie je maar dat je van tevoren nooit helemaal kunt voorspellen hoe iets gaat lopen als je met onderwijs bezig bent. Je leert iedere keer weer van en met elkaar. En ik ben benieuwd wie er allemaal een stoere sleutelhanger gaat bestellen bij onze jonge ondernemer.
Worden wat je wil, daar gaat de Kinderboekenweek dit jaar over. Maar hoe kunnen kinderen weten wat ze willen worden als hun kader vaak zo klein is, als ze denken dat ze alleen de keuze hebben tussen dokter of advocaat? Als er in hun omgeving te weinig waardering is voor vakwerk, werk waarvoor je met je handen moet kunnen denken? Als er op scholen te weinig ruimte is om te kunnen Maken, Doen en Ervaren?
Veel talenten van leerlingen blijven op de basisschool onontdekt als ze nooit aan de slag mogen met Maken en Doen. Ik heb als leerkracht gemerkt dat dit niet een kwestie is van intelligentie of niveau. Van Praktijkonderwijs t/m Gymnasium zijn er kinderen die opleven als ze iets met hun handen mogen doen. Ik was zelf zo’n kind (lees meer in mijn blog hierover). En Sofie van de Waart- Govaert schrijft er ook mooi over in haar column in Trouw. Zij heeft het over ‘leeskinderen’ en ‘leefkinderen’. Er wordt leerlingen te weinig mogelijkheden geboden hun kennis ‘uit te leven’. En dat terwijl allerlei vormen van Maken en kruisbestuivingen tussen kunst en techniek juist zo’n mooi landschap vormen om de basisvakken rekenen en taal handen en voeten te geven.
Waarom gebeurt dit dan zo weinig? Het vereist naast materialen en gereedschap nogal wat voorbereiding en kennis van de leerkracht. Het huidige lerarentekort laat zich hierbij extra voelen. Er zijn te weinig hoofden en handen die het werk op de scholen moeten doen. Je moet in het basisonderwijs als leerkracht al een schaap met vijf poten zijn. Kom dan maar eens aan met technieklessen die opnieuw extra tijd vragen.
Op de OBS Kleine Keizer werken ze hierin daarom samen met het Maris College. Op De Kleine Keizer gebruiken als basis de techniekmethode Naut. De wens leefde om met de challenges uit de thema’s van deze methode meer praktisch aan de slag te gaan. Thema voor thema kijken leerkrachten van de Kleine Keizer samen met leraren van het Maris hoe ze die challenges kunnen gaan uitvoeren. Daar kun je kleine stapjes in maken. De thema’s ‘Boordenvol energie’ en ‘Slimme apparaten’ zijn inmiddels aan bod gekomen. Meester Bram van het Maris College heeft gastlessen gegeven op De Kleine Keizer en er is subsidie aangevraagd en toegekend om materialen in te kopen en een technieklokaal in te richten.
In dit hele proces zijn de stappen klein. Leerkrachten en leerlingen moeten in hun eigen tempo kunnen ervaren hoe ze kunnen en willen omgaan met de praktische kanten van technieklessen. Daarom was de opdracht tijdens het eerste bezoek aan de Hotspot Techniek van het Maris laagdrempelig: het bouwen van diverse slimme ontwerpen met een zonnecel. De motivatie en het plezier is echter groot net als het aantal vaardigheden dat aangesproken wordt.
We blijven De Kleine Keizer volgen bij hun stappen om techniek de klas in te brengen en hierin samen met het Maris College op te trekken.
De Binckhorst bruist. Je kan er hip eten en er is een kruisbestuiving gaande tussen allerlei bedrijven en bedrijvigheid. De Binckhorst is booming. Er wordt flink gebouwd maar men wil ook meer groen. Straks wil iedereen hier wonen. De Binckhorst wil ook connectie met naastgelegen wijken bijvoorbeeld Laak. Langs de molen de brug over en je bent in een andere wereld.
Als specialist STEAM (Science Technology Engineering Art en Mathematics) ben ik vooral ook een verbinder. Ik verbind scholen graag met mogelijkheden buiten het klaslokaal om leerlingen te laten kennismaken met wat mogelijk is. Dat kader is bij veel leerlingen nog erg klein. Veel kinderen komen nooit hun wijk uit. Door koppelingen te zoeken en te maken met andere scholen, nieuwe ervaringen, bedrijven en mogelijkheden, verbreden leerlingen – maar ook hun ouders en leerkrachten – hun blik. Ze zien dat je beroepskeuze niet beperkt is tussen arts of advocaat. Ze ervaren dat je niet alleen meetelt met HAVO of VWO advies. Ze ervaren dat je ook met je handen kan denken en dat er vele manieren zijn om te leren. Leerervaringen in de wereld buiten de school kan vele kwartjes doen vallen in vele hoofden.
We zijn bezig om onderwijsvragen van onze openbare Haagse basisscholen te kunnen koppelen aan een groeiend netwerk van bedrijven, stakeholders, cultuurinstellingen en andere vormen van onderwijs als vo, mbo, hbo en wo.
Meestal doen we dit van binnen naar buiten beginnend met een onderwijsvraag van een school waar we stapsgewijs praktische invulling aan geven. Soms werkt het ook omgekeerd en kijken we op plekken waarvan we denken dat daar een rijke leeromgeving voor onze kinderen ligt. Dit filmpje gaat over leermogelijkheden in de Binckhorst.
Meer over het inititief van Harrie Ozinga die in samenwerking met Dunea, Dutch Wavemakers, TU Delft en een groot aantal andere stakeholders kinderen uit Laak een fantastische leerervaring in de Binckhorst bezorgde, zie je in onderstaand filmpje…
Of leerlingen van onze Haagse Scholen ook gaan suppen of iets heel anders gaan doen zal te lezen en te zien zijn in een volgend blog.
OBS kleine Keizer heeft in coronatijd de basis gelegd om dit jaar flink van start te gaan met techniekonderwijs in de school. Tijdens technieklessen kunnen leerlingen kwaliteiten van zichzelf ontdekken waarvan ze niet wisten dat ze die hadden. Ook die leerlingen die tijdens de reken- en taallessen nog weleens het idee van zichzelf hebben dat ze moeilijk leren. Technieklessen bieden de mogelijkheid op om een andere manier te leren en bieden bovendien een mooie praktijk voor rekenen en taal.
Maar hoe begin je met technieklessen in je school? Daar is kennis voor nodig, materiaal en gereedschappen. Door het project Techniek aan Zee kwam De Kleine Keizer in contact met het Maris College. Docenten van het vervolgonderwijs kwamen bij de basisschool de klas in om eens een techniekles te geven. Zowel leerkrachten als leerlingen bleken hierover zo enthousiast dat men tot verdere samenwerking heeft besloten. Er is een gemeenschappelijk plan geschreven over de aanpak en opzet van doorlopende leerlijnen techniek van basisschool naar vervolgonderwijs. Daarbij kunnen leerkrachten van het po en docenten van het Maris van en met elkaar leren.
Leerlingen van De Kleine Keizer krijgen nu net als leerlingen van het Maris College de gelegenheid om ook de Hotspot Techniek te bezoeken aan de visafslag in Scheveningen. In het klaslokaal van je eigen school ga je niet zo gauw aan het werk met een 3D printer of een lazersnijder. Bovendien komen leerlingen niet altijd in de gelegenheid om zich meer te verdiepen welke cultuur zich in hun eigen wijk en rond hun school afspeelt. In hun eigen omgeving is de geschiedenis en aanwezigheid van zee, wind en water altijd aanwezig. Dus veel echter dan de locatie aan de visafslag krijg je het niet!
Er kan nu ontwikkeld en gebouwd gaan worden aan de technieklijnen en er is bovendien de mogelijkheid om over de grenzen van klaslokalen en schoolpleinen heen te kijken.
We houden u op de hoogte van wat de Leerlingen van OBS De Kleine Keizer zullen gaan leren en ervaren.
Wie zien we hier in het donker? Het is een oud-leerling van me die geschminkt is met speciale UV-schmink. Maar we zien meer. Met deze schmink is ze even iemand anders. Ze zit helemaal in haar rol. Het spel tussen oplichtende kleuren en juist het ontbreken ervan is magisch. Licht en donker zijn niet voor niets metaforen in al onze verhalen. Met een lichtlab haal je die magie de school in.
OBS het Galjoen Mijn taak is om mee te denken met scholen bij hun vragen over thematisch werken, kunst & techniek en O&OL (Ontwerpend en Onderzoekend Leren). Vaak gaan vragen dan over de inrichting van onderwijs en in het verlengde daarvan de inrichting van lokalen. We kijken altijd naar wat al aanwezig is in de school. Op OBS het Galjoen trof ik een donkere hoek waar nauwelijks daglicht binnenkwam. Mijn hart maakte een sprongetje. Zelden zag ik zo’n ideaal plekje voor een lichtlab.
En zo gebeurde het…
Wat haalt het Galjoen in huis met hun lichtlab?
Van een poppenkast maakten we een schaduwtheater. Met techniek leren we hier over schaduwen. Dichtbij en ver weg: wat doet dat met je schaduw? Hoe kan ik mooie lichteffecten bereiken? Kan ik poppen maken die bewegen? Hoe doe ik dat? Waar zitten onze eigen gewrichten? Hé, dan zit ik eigenlijk al in het vak biologie. Zo komt direct al de overlap met andere vakken aan het licht en zie je vanzelf eindeloos veel combinaties: – Taal: hoe schrijf ik een goed verhaal voor mijn voorstelling? – Burgerschap/aardrijkskunde: Hoe gebruiken andere culturen het schaduwspel? (denk aan Wajang uit Indonesië)? – Muziek: Hoe kan ik geluiden en muziek bij mijn voorstelling gebruiken? – Techniek/ICT: Hoe kan ik mijn voorstelling filmen en online delen?
De school schafte UV lampen aan en verf, strijkkralen en schmink die oplichten als glow in the dark onder UV-Licht. Ook hier gaat de kruisbestuiving van techniek met kunst en andere vakken bijna vanzelf: – Techniek: wat zijn de toepassingen van UV-licht? Welke plek neemt UV licht in in het elektromagnetisch spectrum? – Biologie: Hoe maken dieren gebruik van UV-licht? – Kunst: Hoe maak ik werkstukken die oplichten onder UV-licht. Hoe kan ik d.m.v. schmink een karakter neerzetten?
In het lichtlab werden rode, groene en blauwe spots geplaatst om te kijken hoe licht mengt.In deze hoek kunnen de leerlingen kennis opdoen van: – Techniek: hoe mengt licht en hoe werkt dat in diverse apparaten als ons mobieltje en onze TV? – Biologie: hoe mengt het licht tot gekleurde beelden in ons eigen oog? – Kunst: Hoe maak ik mooie foto’s van de gekleurde schaduwen?
Al met al leidt een rijke leeromgeving tot het stellen van een hoop onderzoeksvragen die weer leiden tot een eigen manier van leren.
Mogelijkheden In vogelvlucht schetste ik hierboven de schat aan mogelijkheden en combinaties van mogelijkheden die een lichtlab kan bieden. Voor de onderbouw en de bovenbouw staan hier op deze site al lessuggesties met foto’s, filmpjes en downloads van eerdere projecten met licht. Onderaan die lessen is ook een link te vinden naar een Padlet (digitaal prikbord) met op downloads op A4-formaat van allerlei lesbladen die ik samengesteld heb bij dit lab. Ze kunnen naar eigen inzicht van de leerkracht worden ingezet binnen en buiten het lab, zodat er ook maakopdrachten en onderzoekjes in het eigen lokaal kunnen plaatsvinden en leerlingen in kleine groepjes in het lichtlab kunnen rouleren.
Eigenaarschap En daar kom ik bij het laatste punt dat zeker niet het minst belangrijke is: eigenaarschap. Als leraren meedenken over hun eigen onderwijsvragen en samen gaan bouwen aan de mogelijkheden worden ze eigenaar, voelen ze zich ook eigenaar. Leerlingen worden eigenaar als ze wat ze hebben geleerd mogen doorgeven aan andere leerlingen. Dat gaat op het Galjoen ook gebeuren. De leerlingen van groep 7 zullen ambassadeur worden van het lab en hun kennis gaan overdragen aan de onder- en middenbouw. In het verlengde daarvan denkt men direct ook aan het opzetten van een leerlingenraad.
Zo zie je maar waar een donker hoekje in de school toe kan leiden…
Wordt vervolgd, Annemarie
PS onderstaande bestanden maakte ik over het concept licht samen met Rita Baptiste. Ze zijn dubbelzijdig als vouwbare folder te printen op A3 of groter als poster voor in de klas. Je kunt ze via de eerder beschreven Padlet downloaden.
