Bezoek van burgemeester Jan van Zanen was aanleiding voor een heleboel taal

Op OBS De Tweemaster zijn ze gewend om overal taal van te maken. De school heeft voor de ontwikkeling van mondelinge taalvaardigheid een podcaststudio in huis en kleinere handzame recorders waarmee de leerlingen als echte reporters de buurt in kunnen.

In onderstaand filmpje is te zien hoe die podcaststudio de school inkwam. Directeur Erna de Moedt vroeg bij haar stichting De Haagse Scholen een InnovatieVonk aan om dit te faciliteren. Zo bekostigde de school ook de 3D printers en de extra handen in de klas van student Maks Luyken via Studenten voor Educatie, die een geweldig onderwijstalent bleek.

Dus toen op vrijdag 17 februari burgemeester Jan van Zanen te gast was op de Tweemaster om met leerlingen van de leerlingenraad te spreken, was het wederom meester Maks die met deze leerlingen een aantal pitches over de school en een kort interview met de burgemeester voorbereidde.

Voorbereiding is een belangrijk onderdeel van mondelinge taalontwikkeling. Bij een pitch speelt: Wat is de kern? Wie is mijn publiek? Welke taal gebruik ik voor dit publiek? Hoe zeg ik iets kort maar krachtig? Bij een interview speelt: wat wil ik weten? Hoe vraag ik dat? Goed luisteren, doorvragen en samenvatten komt om de hoek kijken. Nou, ga er maar aanstaan! Dat is heel pittig maar ook superleuk! En de leerlingen raken zeer gemotiveerd als ze met goede moderne apparatuur mogen werken als een Tascam en een Rødecaster Pro. En ja, dat gaat naadloos over in lezen en schrijven. Sterker nog: het motiveert te lezen en te schrijven op een hoger niveau dan zonder die aandacht voor spreken en luisteren.

De buren waarmee de Tweemaster het gebouw deelt – de Meerpaal van stichting SCOH – werden ook betrokken bij het hoge bezoek. De burgemeester ging in gesprek met de leerlingen van de leerlingenraden van de beide scholen. Hoe dat verliep is te zien op onderstaand filmpje:

Het interview is met de Tascam opgenomen. En hoe kort de opname ook is: ikzelf heb leuke dingen gehoord die ik nog niet wist.

Wie benieuwd is naar het hele interview kan hem hier beluisteren op Spotify.

3D printen op OBS De Tweemaster

‘Terug naar de basis,’ roept minister Wiersma. In deze zware tijden met lerarentekorten en corona-achterstanden is dat dan ook de tendens: de basis op orde ‘zonder toeters en bellen’ want er is geen tijd en ruimte voor ‘andere dingen die we er ook nog bij moeten doen’.

Vaak wordt vergeten hoe krachtig Maakonderwijs is als je het leren van leerlingen zichtbaar wil maken. Door zelf te ontwerpen en te maken, hoe klein ook, zijn de leerlingen genoodzaakt om na te denken over de inhoud en moeten ze zich de techniek eigen maken om die inhoud vorm te geven. Zaakvakken, thema’s, techniek en cultuur bieden juist een hele rijke wereld waarin de leerlingen gericht bezig kunnen zijn met rekenen en taal. Dit biedt een aanleiding om de wereld de school binnen te halen en verwondering en nieuwsgierigheid op te wekken.

Dat krijg je niet zomaar op gang. Maaklessen vereisen voorbereiding en kennis. Scholen willen vaak wel omdat ze ervaren hoe het leerlingen motiveert als ze er eenmaal mee bezig gaan. Maar waar begin je? Wie haal je in huis en wat doe je zelf? En hoeveel kost het eigenlijk allemaal? Welk materiaal en gereedschappen hebben we nodig?

Je gaat dus niet zomaar uit het niets leuk 3D printen met je klas. Dat deden ze op OBS De Tweemaster ook niet. Ze begonnen met niets maar wel met de mindset: we willen iets doen met STEAM onderwijs (Science Technology Engineering, Art, Mathematics) en we staan ervoor open. Hoe ze vorig jaar zijn gestart is hier op deze website te lezen. Het komt eigenlijk neer op groot denken, kleine praktische stappen en ondertussen het proces vastleggen en bijstellen.

Om het concreet te maken:
• We begonnen met STEAM met een kleine groep plusleerlingen die extra uitdaging nodig hadden. Met deze groep leerlingen probeerden we wat lessen uit. Daaruit ontstond het idee om taal meer praktische handen en voeten te geven met een leerlijn ‘spreken/luisteren’ en een podcaststudio.
• We haalden via Studenten voor Educatie extra handen in de school voor de begeleiding. Student Maks Luyken kwam de school in en vertelde over de ervaring die hij heeft via het bedrijf van zijn moeder met 3D printen. Zo besloten we deze ervaring te benutten en met zijn expertise een leerlijn van 2D naar 3D ontwerpen uit te werken.
• Contacten met het Maris College werden aangehaald om gebruik te maken van de kennis van Maakdocenten uit het vo en gebruik te maken van hun technische Hotspot in de visafslag in Scheveningen waar alles voor handen is wat een liefhebber van techniek in het onderwijs zich kan wensen.

Inmiddels heeft het team een training gevolgd bij Tjeerd van den Elsen die alles weet over audio en taalontwikkeling.

Let trouwens ook eens op de lachende gezichten die je altijd ziet als je aan het werk gaat met deze audio apparatuur. Dat gebeurt bij leerkrachten net zo goed als bij de leerlingen!

Onze student Maks Luyken blijkt een onderwijstalent. Hij combineert in zijn lessen moeiteloos de stappen van de leerlingen met ontwerpen in 3D met pitches in de audio studio. Wil je horen hoe hij dit doet? Luister naar onze nieuwe podcast aflevering die met de Rødecaster hierboven op de foto is opgenomen.

En wil je zien wat onze leerlingen vinden van dit Maakonderwijs en wat ze dit schooljaar alweer hebben geleerd? Kijk dan naar dit filmpje en let eens op hoeveel taalontwikkeling moeiteloos wordt meegenomen als leerlingen bezig zijn met Maken.

Onze eerste podcast van het DHS lab over de kracht van audio in ons taalonderwijs

Iedere maand een podcast

In deze podcast willen we iedere maand andere inspirerende werkwijzen en expertise uit alle onderwijslagen aan het woord laten. Niet om te laten horen hoe het moet wel om te laten horen hoe het kan. Deze eerste podcast gaat over de kracht van podcasten en audio voor taalontwikkeling in ons onderwijs.

Luisteren? Klik hier voor een link naar Spotify of zoek op Spotify onder DHS lab.

Tjeerd van den Elsen

We gingen voor deze podcast in gesprek met Tjeerd van den Elsen. Hij is leerkracht van het jaar geweest en specialist op het gebied van het inzetten van audio voor taaldoelen op ‘spreken en luisteren’. 

Weinig scholen zetten heel bewust in op taalontwikkeling door middel van leren luisteren en leren spreken. Nog minder scholen gebruiken hiervoor podcast- en audioapparatuur. En dat terwijl dit de mogelijkheid biedt spelenderwijs alle leerlingen mee te nemen en vloeiend overgaat in lezen en schrijven. Tjeerd vertelt ons over de talloze mogelijkheden en toepassingenn

STEAM

Als specialist STEAM zet ik leerlingen graag in hun kracht als MAKER. Ze leren zo veel actiever dan als ze alleen maar hun onderwijs ‘consumeren’. Dat geldt ook voor podcasten. Doordat leerlingen zichzelf terug kunnen horen in een opname leren ze hun woordenschat actief verbreden en verdiepen, leren ze luisteren, zichzelf verbeteren en feedback geven en ontvangen. 

De taalproducten zijn eindeloos: gedichten, verhalen, hoorspelen, debatten, filosofische overdenkingen, interviews en meer raken bovendien aan mediawijsheid en burgerschap.

Op OBS Het Galjoen, OBS De Baanbreker en OBS De Tweemaster weten ze dat al. Deze scholen hebben al hun eigen podcastapparatuur.

Leerlingen doen onderzoek naar hun eigen buurt en maken podcast met Grenadier Mert

Voor het project Storytelling doen de leerlingen van groep 8 van OBS Ypenburg onderzoek naar de geschiedenis van hun eigen buurt en in het bijzonder naar de slag om Ypenburg die op 10 mei 1940 plaatsvond op de plek waar nu hun school staat. Ze kozen ervoor om over dit onderwerp zelf een website te bouwen waarin ze al hun items kwijt kunnen. De onderzoekjes zijn heel verschillend: historische plekken in de buurt, belangrijke personen uit die tijd, wapens, vliegtuigen, verhalen, gebeurtenissen… er is voor elke leerling wel iets wat de interesse wekt.

De bevindingen van de leerlingen worden vastgelegd in teksten, tekeningen, foto’s, verhalen en filmpjes. Een podcast leent zich goed voor verhalen en bij wie kunnen de leerlingen nou beter informatie ophalen dan bij de Grenadiers en Jagers? Dit garderegiment heeft hier in 1940 gevochten en de school heeft hun herdenkingsmonument geadopteerd.

Als voorbereiding op het maken van podcast hebben de leerlingen vorige week geoefend. Hoe hou je een goed interview waarbij je niet alleen vragen van een lijstje afwerkt? Daarvoor moet je goed kunnen luisteren, doorvragen en samenvatten. Zonder te hakkelen en te stamelen je vraag stellen valt ook nog niet mee. En dan moet de techniek ook meewerken. Dat is een kwestie van timing en opletten. Is de tune op tijd? Worden de stemmen niet te hard opgenomen of juist te zacht?

Grenadier Mert had foto’s meegebracht waarbij hij heel boeiend kon vertellen. Daarbij ging hij moeilijke onderwerpen niet uit de weg…

Na het gesprek met de klas was het tijd voor de podcast. Jarl deed hierbij de techniek en Liviënne, Lemnia en Vienty hadden vragen voorbereid. Het is mooi om te horen hoe de leerlingen nu al gegroeid zijn in hun spreek- en luistervaardigheden en welke paralellen in het gesprek naar boven kwamen tussen mei 1940 en nu. Grenadier Mert wist de verbanden dan ook heel helder te schetsen en wist veel over zijn regiment te vertellen.

Maar dat moet u natuurlijk zelf beoordelen en de podcast gewoon gaan luisteren!

De podcast is ook te vinden op ons kanaal op Spotify

We willen Grenadier Mert heel erg bedanken voor zijn boeiende verhalen en zijn open en enthousiaste uitleg. We weten nu dat ook militairen het eng vinden om uit een vliegtuig te springen en hoe belangrijk je mindset is voor hoe je gebeurtenissen ervaart. Naast veel info heeft Mert ook de nodige levenservaring gedeeld met de leerlingen.

Volgende week gaat het project weer verder,
dus wordt vervolgd…

Vervolg Storytelling op OBS Ypenburg

Op OBS Ypenburg doen leerlingen uit groep 8 mee aan het project Storytelling. Op anderhalve meter tussen alle coronamaatregelen door komt Astrid Abbing van Historische Vereniging Ypenburg de klas in om samen met de leerlingen onderzoek te doen naar de rijke geschiedenis van dit stadsdeel.

Wist u dat de wijk Ypenburg vroeger een vliegveld was? Wist u dat hier op 10 mei 1940 de slag om Ypenburg heeft plaatsgevonden? Wist u dat de Duitsers deze slag hebben verloren? En weet u dat dit nog ieder jaar in de wijk en ook op OBS Ypenburg wordt herdacht? De school heeft hierin een lange traditie en heeft het herdenkingsmonument van de Grenadiers en Jagers – die hier ook destijds hebben gevochten – geadopteerd.

In dit project doen de leerlingen een eigen onderzoek naar wat er op Ypenburg die 10e mei heeft plaatsgevonden. Zo’n onderzoek kan gaan over personen (als bijvoorbeeld George Maduro, jazeker van Madurodam maar ook een oorlogsheld), over plaatsen, over verhalen of materialen (zoals tanks, vliegtuigen en wapens uit die tijd). Zelfstandig of in groepjes verwerken de leerlingen hun onderzoek tot een item voor op de website die ze over dit onderwerp aan het bouwen zijn.

Zo vertellen ze op een eigentijdse manier in woord, beeld en geluid hun eigen verhaal over die dag. De leerlingen hebben er zelf voor gekozen om hun verhalen via een website door te vertellen. Ze houden zich dus niet alleen bezig met wat ze willen vertellen maar ook hoe ze het willen vertellen. We hebben daarvoor een complete radiostudio ingericht…

De leerlingen zijn dus alvast aan het oefenen voor een podcast die ze willen gaan maken. Vraagtechnieken als doorvragen en samenvatten komen hierbij aan de orde. In onderstaand geluidsfragment is vast te horen hoe dat oefenen ging…

De klas is dus vollop met het project aan de slag en de leerlingen hopen de komende week twee militairen van het Garderegiment Grenadiers en Jagers te interviewen.

Op de website die door de leerlingen zal worden vormgegeven zijn dus straks naast geschreven verhalen ook verhalen en interviews te beluisteren. Maar dat is nog niet alles. Filmdocent Thomas Foster helpt de leerlingen bij het maken van bewegende beelden en filmpjes. Daarvoor heeft hij van het Filmhuis Den Haag iPads mogen lenen waar de leerlingen mee kunnen werken. Daarover komt in een volgend artikel meer.

Wordt dus vervolgd…

Gijs van der Stel: Gamechanger in onderwijs

Leren is een complex proces dat zich voornamelijk afspeelt in ons hoofd. Wie zich met leren bezighoudt is ook altijd bezig met de vraag hoe we dit leren zichtbaar kunnen maken. Aansluitend daarop zijn er ontelbaar veel manieren van onderwijs. Onderwijsland heeft vele gezichten, inzichten, perspectieven en meningen. Op de vraag: ‘hoe geven we onderwijs in Nederland?’ zijn meer dan duizend antwoorden te geven. Bij Stichting De Haagse Scholen (DHS) – die het openbaar basisonderwijs verzorgt op 52 scholen in Den Haag – ontstond de behoefte om meer voor het voetlicht te krijgen op welke wijze professionals binnen de stichting met hun vak bezig zijn.

Iedereen die zich met onderwijs bezighoudt heeft te maken met methoden, protocollen en afspraken maar daarnaast is er sprake van eigen voorkeuren, interessen en passies. Op alle lagen van ons onderwijs zijn professionals bezig hun eigen invulling te geven aan hun vak, met onderwijs MAKEN dus. Onderwijs is iedere dag ook weer een stap in het onbekende, een avontuur. Je kunt je nog zo goed hebben voorbereid, hoe iets landt bij de leerling heb je nooit helemaal in de hand.

Voor ons podcastkanaal ‘Onderwijs Maken’ gaan we in gesprek met de onderwijsMAKERS van DHS. Welke ideeën en passies voor hun vak leven er bij onze collega’s? Welke kennis en vaardigheden hebben ze daarbij opgedaan? Welke inzichten zijn voor hen belangrijk? Op deze manier zullen we na een tijdje een hele waaier hebben van hoe onderwijs er uit kan zien.

Voor deel 2 uit deze serie gingen we in gesprek met Gijs van der Stel. Wat is ‘The Game Changer’ waar Gijs aan werkt? Hoe denkt hij als gymleerkracht over sociaal veilig buitenspelen? Met wie werkt hij samen? Waar haalt hij zijn kennis vandaan? Hoe doet Gijs onderzoek? U hoort het allemaal in deze podcast. En Gijs, dankjewel voor dit inspirerende gesprek. Wordt vervolgd…
Annemarie van Es